Park Zielony Jar Wandy to niewielki obszar (niespełna 6 hektarów) zieleni otoczony ze wszystkich stron blokami mieszkalnymi. Powstał po zagospodarowaniu będącego nieużytkiem jaru pomiędzy osiedlami Na Stoku i Na Wzgórzach.
Spacerując pomiędzy drzewami lub siedząc na jednej z wielu parkowych ławek możemy obserwować życie ptaków. Park jest idealnym miejscem dla miłośników ptaków, zwłaszcza dla osób, które chciałyby poznać najpopularniejsze gatunki polskiej awifauny. Na tym niewielkim obszarze bytuje stale aż kilkanaście gatunków!
Przedstawianie ptaków jakie możemy spotkać w parku zacznę od gołębi. Gołębie to najpopularniejsze w miastach ptaki, które niesłusznie mają bardzo zły pijar. Wiele osób traktuje te ptaki z dużą pogardą. Gołębie są bardzo mądrymi ptakami i pomimo zła jakie spotyka je ze strony ludzi bardzo chętnie zaprzyjaźniają się z tymi, którzy okażą im odrobinę serca.
Gołąb miejski jest potomkiem gołębia skalnego. I właśnie to sprawia, że jest częstym gościem na naszych parapetach i balkonach, które traktuje jak półki skalne, na których mógłby zamieszkać.
Jeżeli nie godzimy się na współdzielenie z nim naszego mieszkania pamiętajmy, że jest to ptak objęty ochroną prawną. Ochrona ta dotyczy szczególnie gniazd założonych przez gołębie. Ich likwidacja w sezonie lęgowym jest PRZESTĘPSTWEM. Jeżeli jesteśmy świadkami takich sytuacji w miarę możliwości starajmy się je dokumentować (nagranie video) i obowiązkowo zgłaszajmy je na Straż Miejską lub Policję.
Zdecydowana większość ptaków w Polsce jest pod ochroną. Jeżeli widzimy zatem, że zwierzętom dzieje się krzywda nie obawiajmy się zawiadamiać odpowiednich służb. W pierwszej kolejności wskazany jest telefon do Straży Miejskiej.
Jeżeli w trakcie naszych spacerów znajdziemy w parku rannego ptaka, koniecznie przekażmy go do odpowiedniego ośrodka. Rannego ptaka należy w pierwszej kolejności zabezpieczyć. Najprościej użyć do tego celu kawałka materiału, może to być np. podkoszulek i umieścić w kartonowym pudełku. Dobrze też mieć przy sobie na takie okazje jednorazowe rękawiczki – unikniemy wtedy ryzyka zakażenia się chorobą odzwierzęcą.
Następnie możemy ptaka zawieźć osobiście do ośrodka.
W Nowej Hucie nie ma niestety ośrodka rehabilitacji dzikich zwierząt. Ośrodkiem, który leczy dzikie zwierzęta jest znajdująca na ul. Lipskiej 49 – VETKIA. Zawsze też możemy skorzystać z pomocy Straży Miejskiej.
Kolejnym tematem, który warto poruszyć jest dokarmianie ptaków.
Ptaki powinniśmy dokarmiać tylko w sezonie zimowym i wczesno-wiosennym. Ważne jest czym je karmimy. Nigdy nie karmimy ptaków chlebem ani resztkami jedzenia. Możemy za to zakupić ptakom ziarna słonecznika, gotowe mieszanki dla dzikich ptaków, kulki, kolby. Bardzo wskazana zwłaszcza w czasie dużych mrozów jest słonina lub smalec. Jeżeli kupujemy słoninę koniecznie musi być ona niesolona. Niewielki kawałek możemy zawiesić na drzewie za pomocą sznurka. Możemy też nabić na gałąź jabłko. Jest to prawdziwy przysmak kwiczołów.
W parku Zielony Jar Wandy znajdują się obecnie dwa duże karmiki. Nie traktujmy ich jednak jako jedyne miejsce do dokarmiania. Zwłaszcza mniejsze ptaszki (sikorki, mazurki) żyją głównie w krzewach i tam też warto powiesić dla nich przysmak.
Wraz z nadejściem wiosny kończymy sezon dokarmiania. Nie kończymy jednak sezonu na zapewniania ptakom dostępu do świeżej wody. Jest ona – zwłaszcza w lecie – bezcenna. Ptaki potrzebują wody nie tylko do picia, ale także do codziennych kąpieli. Umieszczajmy w najbliższej okolicy naszego mieszkania jak najwięcej różnej wielkości pojemników na wodę i starajmy się jak najczęściej wymieniać ją na świeżą. Z wody bardzo chętnie skorzystają też żyjące w parku wiewiórki i jeże.
Po tym długim wstępie, przejdę do prezentacji gatunków ptaków, jakie udało mi się w ciągu ostatnich trzech lat zaobserwować na terenie parku.
BOGATKA
Największa sikorka w Polsce.
Długość ciała: 14-16 cm;
Rozpiętość skrzydeł: 22 cm;
Waga: 20-30 g;
Dymorfizm płciowy: bardzo mały. Samice mają cieńszy czarny pasek na spodzie ciała.
Ubarwienie: czarna głowa z białymi policzkami. Żółte boki, przecięte czarnym paskiem na spodzie ciała.
DZIĘCIOŁ DUŻYDługość ciała: 21-25 cm; Rozpiętość skrzydeł: 25-40 cm; Waga: 75-95 gramów; Dymorfizm płciowy: samiec – czarny wierzch głowy niewielka czerwona plamka na potylicy, samica czarny wierzch głowy; Tryb życia: wszelkie typy lasów i zadrzewień, jeden lęg w roku w wykutej przez siebie dziupli. Samica składa 4-8 białych owalnych jaj; Pożywienie: owady żyjące w drzewie, nasiona buków, sosen, świerków, dzięcioły chętnie piją też sok z brzozy, w tym celu robią nakłucia w drzewie, zimą do ich przysmaków należy smalec; Ciekawostki: na obszarze Palearktyki żyją, aż 24 podgatunki ; OBJĘTY OCHRONĄ GATUNKOWĄ ŚCISŁĄ
DZIĘCIOŁ ZIELONYDługość ciała: 30-36 cm; Rozpiętość skrzydeł: 45-51 cm; Waga: 138-250 gramów; Dymorfizm płciowy: nieznaczny, samiec ma czerwony wąs na policzku; Tryb życia: Dzięcioł to ptak typowo leśny, ale preferuje też stare parki. Jeden lęg w kwietniu lub maju. Samica składa 5-7 jaj, które są wysiadywane przez oboje partnerów; Pożywienie: Owady, głównie mrówki, nasiona ; Ciekawostki: Dzięcioł zielony w przeciwieństwie do czarnego, może przez kilka lat mieszkać w tej samej wykłutej przez siebie dziupli. Są to ptaki bardzo monogamiczne, mogą łączyć się w pary na całe życie. Ponieważ żywi się głównie mrówkami, bardzo łatwo spotkać go na ziemi. OBJĘTY OCHRONĄ GATUNKOWĄ ŚCISŁĄ
GOŁĄB SKALNYDługość ciała: 29-35 cm ; Rozpiętość skrzydeł: 60-68 cm; Waga: 180-360 gramów; Dymorfizm płciowy: brak (samce przeważnie nieco większe od samic); Tryb życia: Szeroko rozpowszechniony, gatunek lęgowy w Polsce, do pięciu lęgów w roku. Samica jednorazowo składa 2 jaja, wysiadywane na zmianę z samcem. Jaja składane także w okresie zimowym. Pożywnie: nasiona, owoce, jagody, w mniejszym stopniu owady Ciekawostki: W terenach zurbanizowanych można spotkać gołębie, które uciekły z hodowli. Wyróżniają się ubarwieniem. Przeważnie są zaobrączkowane. Co ciekawe, niektóre ptaki bardzo dobrze radzą sobie w życiu w naturze. Gołębie zostały udomowione 4000 lat temu. Długotrwała hodowla doprowadziła do uzyskania ponad 300 ras. OBJĘTY CZĘŚCIOWĄ OCHRONĄ GATUNKOWĄ
GRZYWACZDługość ciała: 41-45 cm; Rozpiętość skrzydeł: 70-75 cm; Waga: 284-690 gramów; Dymorfizm płciowy: brak; Tryb życia: Grzywacze to ptaki, które przylatują do Polski wczesną wiosną. Można je spotkać już w lutym. Odloty do ciepłych krajów, gdzie zimują grzywacze zaczynają się w wrześniu. W trakcie przelotów tworzą duże stada. Para wprowadza 2-3 lęgi w roku od maja do lipca. Samica składa 2 jaja. Wysiadywane na zmianę z samcem. Pożywienie: nasiona, ziarno, jagody, żołędzie; Ciekawostki: Grzywacz to największy przedstawiciel rodziny gołębiowatych w Polsce. Jedyny w Polsce gołąb będący gatunkiem łownym.
KAWKADługość ciała: 30-39 cm; Rozpiętość skrzydeł: ok. 67cm ; Waga:136-265 g; Dymorfizm płciowy: brak. ; Tryb życia: Gniazda kawek są duże i chaotycznie zbudowane, mogąteż zakładać lęgi w dziuplach, szczelinach skał. Korzystają też z budek lęgowych. Jeden lęg w roku. Samica w kwietniu składa od 4 do 7 jaj.; Pożywienie: Kawki żywią się głównie owadami i ich larwami. Rzadziej do ich diety należą drobne gryzonie, ślimaki i jagody. Żyjące w miastach kawki zimą są wszystkożerne. ; Ciekawostki: Kawki to niesamowicie ciekawe ptaki. W miastach pojawiły się masowo po II Wojnie Światowej. Było to związane ze zniszczeniami wojennymi budynków, których rumowiska idealnie nadawały się na miejsca lęgowe. Kawki łączą się w pary, ale ważniejsza jest dla nich ścisła hierarchia w stadzie. Każdy osobnik ma swoje miejsce. I tak, samiec numer 1 łączy się z samicą numer 1. Jeżeli samiec numer 1 ginie, lub traci swoją pozycję na jego miejsce wskakuje numer 2 (kolejno awansują też następne samce) Wtedy dochodzi też do zmiany partnerek. Samiec, który wcześniej był numerem 2 i był z partnerką numer 2 po wejściu na pierwsze miejsce wiąże się z partnerką numer 1. Kawki, potrafią rozpoznawać napastników do tego stopnia, że wiedza na ich temat, jest przekazywana kolejnym pokoleniom. Kawki solidarnie występują w obronie jednego z osobników stada. Młode kawki, jeżeli nie posiadają wyraźnych ran, urazów, nie powinny być zabierane przez człowieka. Podlot kawki w przypadku utraty rodziców jest adoptowany przez stado. Z wiekiem kawki zaczynają siwieć. Im starszy osobnik tym bardziej widać jaśniejsze boki głowy. OBJĘTY OCHRONĄ GATUNKOWĄ ŚCISŁĄ
KOSDługość ciała: 24-27 cm; Rozpiętość skrzydeł: 34-38 cm; Waga: ok. 100 g; Dymorfizm płciowy: bardzo widoczny. Samiec upierzenie jednolicie czarne, samica oliwkowobrązowa; Tryb życia: Pierwotnie gęste wilgotne lasy. Obecnie spotykany także w centrach dużych miast. Gniazdo budowano na drzewie. 2-3 lęgi rocznie. Samica składa do 6 jaj. Niestety lęgi często padają ofiarą srok a także wiewiórek. Pożywienie: Praktycznie wyłącznie pokarm zwierzęcy. Dżdżownice, chrząszcze, ślimaki, pijawki, wije, pajęczaki. W zimie w mieście chętnie korzystają z karmników i poszukują pożywienia na śmietnikach; Ciekawostki: Zaobserwowano kosy łowiące ryby. W miastach do budowy gniazd używają sztucznego budulca, takiego jak sznurek, drut, folia, papier. OBJĘTY OCHRONĄ GATUNKOWĄ ŚCISŁĄ
KOWALIKDługość ciała: ok. 14 cm; Rozpiętość skrzydeł: 23-27 cm; Waga: 17-28 g; Dymorfizm płciowy: minimalny, samiec w porównaniu z samicą ma bardziej rdzawy spód ciała i ciemnokasztanowe boki ciała z wiśniowym odcieniem ; Tryb życia: Kowaliki żyją w dziuplach, rzadziej w budkach lęgowych. Wykorzystują dziuple wykłute przez dzięcioły. Potrafią dopasować wejście do swojego rozmiaru, zmniejszając je przy pomocy gliny. ; Jeden lęg w ciągu roku. Samica składa od 5 do 8 jaj. Młode wykluwają się po 14-16 dniach, karmione przez oboje rodziców, gniazdo opuszczają po 22-24 dniach. Pożywienie: Podstawą pożywienia kowalika stanowią różne gatunki owadów i ich larwy. Zimą nasiona, często korzysta z karmników. Kowaliki nie są tak przyjaźnie nastawione do ludzi jak sikorki, ale systematycznie dokarmiane w zimie, potrafią brać ziarna z ręki. Jesienią i zimą zjadają też nasiona dębu, buka, leszczyny. W okresie lęgowym, żywią się głównie motylami, pająkami i pluskwami; Ciekawostki: Kowalik jest jedynym ptakiem w Polsce, który potrafi schodzić z drzewa głową w dół. OBJĘTY OCHRONĄ GATUNKOWĄ ŚCISŁĄ
KWICZOŁDługość ciała: 25-28 cm; Rozpiętość skrzydeł: 39-42 cm; Waga: 80-140 g; Dymorfizm płciowy: niewielki, samce nieco intensywniej ubarwione ; Tryb życia: Do końca XVIII wieku gniazdował tylko na północnym wschodzie Polski. Obecnie bardzo liczny ptak lęgowy na całym obszarze kraju z wyjątkiem wyższych partii gór. Ciekawostką jest to, że kwiczoł z ptaka wędrownego stał się ptakiem częściowo osiadłym. Obecnie część kwiczołów zimuje również w Polsce. Okres lęgowy trwa od początku kwietnia do końca sierpnia. Jeden lub dwa lęgi w ciągu roku. Od 3 do 6 jaj w lęgu wysiadywanych przez samicę przez 10-14 dni. Młode opuszczają gniazdo ok. dwa tygodnie od wyklucia. Podloty słabo latają. Rodzice opiekują się nimi jeszcze przez miesiąc. Pożywienie: Podstawę pożywienia kwiczoła stanowią bezkręgowce, głównie dżdżownice. Jesienią i zimą żywią się głównie jagodami i owocami jałowca, głogu, jarzębiny oraz jabłkami. ; Ciekawostki: Wielkim przysmakiem kwiczołów są jabłka. W okresie zimowym warto nabić na gałąź jabłko w okolicy bytowania kwiczołów. Kwiczoły potrafią z ogromną zawziętością bronić swoich gniazd. Korzystają z tego inne mniejsze ptaki, chętnie budujące gniazda w pobliżu gniazd kwiczoła – korzystając z jego ochrony. OBJĘTY OCHRONĄ GATUNKOWĄ ŚCISŁĄ
MAZUREKDługość ciała: 13-14 cm; Rozpiętość skrzydeł: ok. 21 cm; Waga: 22-25g; Dymorfizm płciowy: brak; Tryb życia: W przeciwieństwie do wróbli nigdy nie buduje gniazd zewnętrznych. Gniazduje w dziuplach, szczelinach budynków, skrzynkach lęgowych. Dwa lęgi w ciągu roku, bardzo rzadko trzy lęgi. Samica składa od 4-6 jaj. Okres wysiadywania ok. dwóch tygodni. Młode opuszczają gniazdo po ok. 17 dniach. Przez kolejne dwa tygodnie są jeszcze dokarmiane przez rodziców. Pożywienie: Podstawę diety mazurków stanowią nasiona dziko rosnących roślin. W sezonie lęgowym spożywają też owady. Ciekawostki: Mazurki są bardzo często mylone z wróblami. Różnią się od nich tylko czarną plamką na białym policzku. Wróble mają policzki jednolicie szare. Mazurki w celu odstraszenie pcheł i roztoczy wnoszą do gniazda liście krwawnika i wrotyczu. OBJĘTY OCHRONĄ GATUNKOWĄ ŚCISŁĄ
MODRASZKADługość ciała: 11-12 cm; Rozpiętość skrzydeł: 17-20 cm; Waga: 9-13 g; Dymorfizm płciowy: Bardzo niewielki. Ubarwienie samicy jest nieco jaśniejsze. Niebieska czapeczka, głowa biała z czarnym paskiem na wysokości oczu. Reszta ciała koloru żółtego przechodzącego w niebieski. Najbardziej żółta, klatka piersiowa, najbardziej niebieskie skrzydła. Skrzydła zawierają tez domieszkę białego koloru. ; Tryb życia: Sikorki to jedne z najpopularniejszych ptaków w Polsce. Można je spotkać praktycznie w każdym miejscu. Gniazda zakładają w dziuplach oraz innych miejscach, do których nie są w stanie dostać się drapieżnicy polujący na sikorki. Bardzo chętnie korzystają z budek lęgowych z odpowiednim otworem. Budki takie najlepiej wieszać na wysokości 1,5 – 2 metrów. Sezon lęgowy trwa od kwietnia do lipca. Samica składa od 6 do 14 jaj. Tak duża liczba jaj ma zrekompensować straty spowodowane zimowaniem na terenie lęgowym. Jaja wysiadywane są przez okres 2 tygodni. Rodzice karmią młode przez 16 godzin na dobę! W tym czasie potrafią wykonać nawet 1000 lotów po pokarm. Młode opuszczają gniazdo po 3 tygodniach, ale rodzina pozostaje razem jeszcze przez okres 3 tygodni. Pożywienie: Podstawę pożywienie stanowią owady, pająki i bezkręgowce. Zimą głównie nasiona, dlatego jest stałym gościem karmników. Sikorki w szczególności lubią nasiona roślin oleistych jak słonecznik. Bardzo chętnie zjadają też w zimie słoninę. Karmiąc zimą sikorki, pamiętajmy, że słonina nie może być solona. Zamiast słoniny można położyć kostkę smalcu. Ciekawostki: Najdłużej żyjąca sikorka (bogatka), której wiek udało się oznaczyć w chwili śmierci miała 15 lat! Rodzina sikorek w ciągu roku zjada ok 75 kilogramów owadów, co przekłada się na około 3 000 000 owadów! W okresie zimowych niedoborów żywności, sikorki potrafią polować na nietoperze. OBJĘTY OCHRONĄ GATUNKOWĄ ŚCISŁĄ
SIERPÓWKADługość ciała: 28-33 cm; Rozpiętość skrzydeł: ok. 60cm; Waga: 150-200 g; Dymorfizm płciowy: brak; Tryb życia: Sierpówka należy do rodziny gołębiowatych. Na terenach zurbanizowanych łatwo daje się oswoić. Preferuje drzewa iglaste i tam przeważnie zakłada gniazda. Średnio 3-4 lęgi w roku, ale w sprzyjających warunkach możliwe 6 lęgów. Samica składa 2 jaja, wysiadywane przez oboje rodziców. Młode wykluwają się po ok. dwóch tygodniach, gniazdo opuszczają po 20 dniach. Pożywienie: Nasiona, owoce traw. Chętnie korzysta też resztek zostawianych przez ludzi. W zimie aktywnie korzysta z karmników. Ciekawostki: Sierpówka w Polsce występuje od lat 40, XIX wieku. Jej ekspansja po Europie miała miejsce po II WŚ. Obecnie liczna na całym kontynencie. Pierwotnie tylko w Azji. OBJĘTY OCHRONĄ GATUNKOWĄ ŚCISŁĄ
SZPAKDługość ciała: 19-22 cm; Rozpiętość skrzydeł: 37-42 cm; Waga: 55-100 g; Dymorfizm płciowy: występuje tylko w okresie godowym. Zaznacza się różnicą koloru nasady dzioba. U samców niebieski i u samic różowy Tryb życia: Szpaki są poligeniczne, często zmieniają partnerów, dokonują też licznych zdrad. Okres lęgowy trwa od marca do czerwca. Szpaki bardzo chętnie wykorzystują budki lęgowe. Samica składa od 3 do 8 jaj. Młode wykluwają się po dwóch tygodniach. Po wykluciu jeszcze przez okres miesiąca pozostają pod opieką rodziców. Pożywienie: Szpak jest wszystkożerny. Bardzo lubi żerować na owocach takich jak jabłka, gruszki, śliwki, wiśnie. Zajada też bezkręgowce. Zimą korzysta z karmników lub poszukuje jedzenia na śmietnikach. Ciekawostki: Szpaki posiadają zdolność naśladowania ludzkiej mowy. Pierwsze informacje na ten temat pochodzą już z czasów starożytnych. Szpaki były trzymane w domach przez Greków i Rzymian. O zdolności mówienia szpaków pisali Arystoteles i Pilniusz Starszy. Współczesne badania wykazały, że szpaki nie są tak zdolne jak np. papugi. Trzymane w niewoli osobniki potrafiły nauczyć się kilku słów. OBJĘTY OCHRONĄ GATUNKOWĄ ŚCISŁĄ
WRONA SIWADługość ciała: 48-52 cm; Rozpiętość skrzydeł: 90-100 cm; Waga: ok. 510 g; Dymorfizm płciowy: brak; Tryb życia: Wrony dawniej zamieszkiwały wyłącznie doliny rzek, jezior, niewielkie lasy w pobliżu łąk. Od lat trzydziestych XX wieku, systematycznie zaczęły pojawiać się w dużych miastach. Zmiany te zapewne spowodowane były łatwym dostępem do pokarmu. Jeden lęg w ciągu roku. Samica składa 4-6 jaj. Występuje ścisły podział ról. Jaja wysiadywane są tylko przez samicę w tym czasie samiec dostarcza pokarm. Pożywienie: Wszystkożerna. Wrony to ptaki wszystkożerne. Zjadają małe ssaki, ptaki, owady, dżdżownice, nasiona owoców, rośliny, odpadki z śmietników, nie pogardzą też padliną. Wrony dokonują też włamań do gniazd innych ptaków, skąd potrafią wyjadać jaja i pisklęta. Wbrew obiegowej opinii, wrony stosunkowo rzadko dokonują takich włamań, co stwierdzono podczas obserwacji tych ptaków. Ciekawostki: Wrony sporadycznie zakładają gniazda na żurawiach budowlanych. OBJĘTY OCHRONĄ GATUNKOWĄ CZĘŚCIOWĄ
ZIĘBADługość ciała: 14-16 cm; Rozpiętość skrzydeł: 24-29 cm; Waga: 18-26 g; Dymorfizm płciowy: Bardzo wyraźny. Samiec wielokolorowy. Grzbiet brązowy, pomarańczowe policzki, skrzydła czarno-białe z domieszką zielonego, głowa popielata. Samica mniej ubarwiona, szare podbrzusze, skrzydła jak u samca, grzbiet i głowa koloru szaro-żółtego. Tryb życia: Zięba należy do najpopularniejszy ptaków w Polsce. Zajmuje drugie miejsce pod względem liczby par (najliczniejszym polskim ptakiem jest skowronek). Zięby bardzo dobrze adaptują się do każdych warunków. Budują gniazda wciśnięte w rozgałęzienia. Jeden, maksymalnie dwa lęgi w ciągu roku. Od 3 do 6 jaj. Okres inkubacji trwa ok. dwóch tygodni. W trakcie klucia i opieki nad pisklętami samiec dokarmia partnerkę. Młode są dokarmiane przez oboje rodziców. Pożywienie: Głównie nasiona oraz owoce jagodowe, jabłek, śliwek, porzeczek i gruszek. Wiosną owady i bezkręgowce, zwłaszcza w okresie lęgowym. Pozostała część roku nasiona chwastów, drzew, krzewów. Pisklęta karmione są głównie małymi owadami. Ciekawostki: Najstarsza zięba w niewoli dożyła 29 lat. Najstarszy zaobrączkowany osobnik z natury dożył 17 lat. Samiec potrafi śpiewać nawet 2000 razy dziennie. OBJĘTY OCHRONĄ GATUNKOWĄ ŚCISŁĄ
Opracowanie i zdjęcia:
Dariusz Grochal. Pochodzący z Nowej Huty fotograf i reporter. Obecnie związany jest z portalami
3D-Press i 3D-Sport. Pasjonuje się historią, polityką, fotografią i
literaturą. Kocha zwierzęta i uwielbia spędzać czas na łonie natury.
Autor powieści „Trzecia strona medalu”
Od 2018 roku, mieszkaniec osiedla Na Stoku, stały bywalec Parku Zielony Jar Wandy.
Copyright © 2023 - Wszystkie prawa zastrzeżone - Piotr Pierzchała & wHucie.pl
Template by OS Templates